پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان چیست و چگونه انجام می شود؟
جراحی پیوند استخوان، روشی پیشرفته و کارآمد در دندانپزشکی نوین، بهمنظور افزایش چگالی استخوان در فک بالا و تسهیل فرایند کاشت ایمپلنت به شمار میرود. این تکنیک غالباً برای افرادی تجویز میگردد که با تحلیل استخوان فک مواجه بوده یا از تراکم مطلوب در ناحیه فک بالا و پایین بیبهرهاند.
ارتباطی تنگاتنگ میان پوکی استخوان و ایمپلنت دندان وجود دارد؛ لیکن این بدان معنا نیست که در صورت ابتلا به پوکی، امکان کاشت ایمپلنت منتفی است. در واقع، کیفیت و استحکام ایمپلنت، تا حد زیادی به میزان تراکم استخوان در ناحیه فک وابسته است.
بدین ترتیب، تشخیص ضرورت جراحی پیوند استخوان برای ایمپلنت، بر عهده دندانپزشک زیبایی متخصص و کارآزموده است. متخصص با انجام معاینات دقیق و بررسیهای پاراکلینیکی گوناگون، در صورت لزوم، اقدام به جراحی پیوند استخوان لثه مینماید. این فرایند، شامل ارزیابیهای رادیوگرافی و احتمالاً آزمایشهای خون برای تعیین وضعیت کیفی و کمّی استخوان فک است.
اگر شما نیز در اندیشه کاشت ایمپلنت هستید، اکیداً توصیه میشود که این ارزیابیها را در کلینیکها و مطبهای تخصصی دندانپزشکی انجام دهید. این اقدام پیشگیرانه، امکان بررسی دقیق وضعیت استخوان فک و اتخاذ تصمیمات درمانی مناسب را فراهم میسازد. در صورت نیاز، از این روش مؤثر برای افزایش استحکام لثه و ارتقاء تراکم استخوان فک بهرهمند خواهید شد.
این امر، تضمینکننده پایداری و طول عمر ایمپلنتهای دندانی خواهد بود. ارزیابیهای تخصصی، نقشی محوری در موفقیت درمان ایمپلنت ایفا میکنند و از بروز عوارض احتمالی در آینده جلوگیری مینمایند. بنابراین، مراجعه به متخصص و انجام بررسیهای لازم، گامی ضروری در مسیر دستیابی به لبخندی زیبا و ماندگار است.
بهترین زمان پیوند استخوان برای کاشت ایمپلنت
در فرایند درمانهای مرتبط با ایمپلنت دندانی، پیوند استخوان نقشی حیاتی ایفا میکند. این فرایند، بهویژه زمانی که بیمار با کمبود حجم استخوان فک مواجه باشد، ضروری است. زمانبندی انجام پیوند استخوان نسبت به کاشت ایمپلنت، بر اساس میزان کمبود استخوان تعیین میشود.
در مواردی که بیمار صرفاً به پیوند اندکی استخوان نیاز داشته باشد، این مداخله میتواند بهطور همزمان با جایگذاری ایمپلنت انجام پذیرد. این رویکرد، که اصطلاحاً “پیوند همزمان” نامیده میشود، مزایایی از جمله کاهش تعداد مراحل جراحی و کوتاه شدن دوره درمان را به همراه دارد. این امر، به ویژه در مواردی که نقص استخوانی محدود باشد، بسیار مؤثر است.
در مقابل، چنانچه ارزیابیهای بالینی و رادیوگرافی نشاندهنده کمبود قابل توجه استخوان باشد، رویکرد متفاوتی اتخاذ میگردد. در این شرایط، انجام پیوند استخوان حداقل چهار ماه پیش از اقدام به کاشت ایمپلنت الزامی است. این بازه زمانی، که به عنوان “دوره تثبیت پیوند” شناخته میشود، برای حصول نتایج مطلوب و پایداری بلندمدت ایمپلنت ضروری است.
این دوره، امکان شکلگیری و استحکام بافت استخوانی پیوند شده را فراهم میسازد و بستر مناسبی را برای استقرار ایمپلنت ایجاد میکند. این تمایز در زمانبندی، ناشی از اهمیت کیفیت و کمیت استخوان فک در موفقیت درمان ایمپلنت است.
استقرار ایمپلنت در محیطی با حجم و تراکم ناکافی استخوان، میتواند منجر به عدم موفقیت درمان و بروز عوارض شود. بنابراین، تشخیص دقیق میزان کمبود استخوان و تعیین زمانبندی مناسب برای پیوند، از وظایف اصلی متخصصین در این زمینه است. این اطلاعات، به بیماران کمک میکند تا درک بهتری از روند درمان و اهمیت مراحل مختلف آن داشته باشند.
انواع پیوند استخوان
چهار نوع اصلی پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان وجود دارد که در زیر به آنها خواهیم پرداخت:
1. پیوند استخوان لثه به روش اتوگرافت
متخصصین ایمپلنتولوژی، در شرایطی که بیمار با نقص وسیع استخوانی مواجه باشد، از تکنیک اتوگرافت بهره میبرند. این روش، که به عنوان “استاندارد طلایی” در پیوند استخوان شناخته میشود، شامل برداشت بافت استخوانی از بدن خود بیمار و پیوند آن به ناحیه مورد نظر در فک است. منشأ این بافت پیوندی، معمولاً نواحی مختلفی از بدن از جمله لگن خاصره، فک تحتانی، استخوان ران، ساعد، ساق پا و حتی زانو است.
این تنوع در منابع برداشت، امکان انتخاب مناسبترین ناحیه با توجه به حجم و کیفیت استخوان مورد نیاز را فراهم میسازد. قطعات استخوانی برداشت شده، که اصطلاحاً “گرافت” نامیده میشوند، با استفاده از پیچهای ظریف در استخوان فک بیمار تثبیت میگردند. این پیچها، که نقش تثبیتکننده موقت را ایفا میکنند، در زمان کاشت ایمپلنت از دهان خارج میشوند.
پس از انجام پیوند به روش اتوگرافت، دوره نقاهت و استراحت برای بیمار ضروری است. این دوره، که تقریباً چهار هفته به طول میانجامد، به منظور تسریع فرایند ترمیم و جوش خوردن پیوند به استخوان فک در نظر گرفته میشود. پس از این مدت، بیمار میتواند به تدریج فعالیتهای ورزشی خود را از سر بگیرد. نکته قابل توجه، قابلیت بازسازی استخوان در ناحیه برداشت (به عنوان مثال، استخوان ران) است که تقریباً پس از سه ماه رخ میدهد.
با این حال، لازم به ذکر است که اتوگرافت، به عنوان یک پروسه جراحی، ملاحظاتی را نیز به همراه دارد. استفاده از مواد بیهوشی و احتمال بروز عوارض جانبی پس از عمل، از جمله این موارد است. همچنین، تجویز داروهای مسکن قوی به منظور کنترل درد بیمار پس از جراحی، از دیگر جنبههای قابل توجه در این روش محسوب میشود. بنابراین، انتخاب اتوگرافت به عنوان روش پیوند، نیازمند بررسی دقیق شرایط بیمار و ارزیابی مزایا و معایب آن توسط متخصص است.
2. پیوند استخوان لثه به روش زنوگرافت
در روش زنوگرافت، منبع تأمین مواد پیوندی، منشأ طبیعی استخوانی دارد. به عبارت دقیقتر، این مواد معدنی طبیعی، که اساساً از استخوان گاو تهیه میشوند، در محیطهای آزمایشگاهی تحت فرآیندهای استریلیزاسیون دقیق و کنترلشده قرار میگیرند. این فرآیندها، تضمینکنندهی حذف هرگونه عامل بیماریزا و ایجاد شرایط ایمن برای پیوند هستند. پس از طی مراحل آمادهسازی، این مواد در شرایط خاص و در دمای پایین (فریزر) نگهداری میشوند تا کیفیت و خواص آنها حفظ گردد. این نگهداری اصولی، از تخریب ساختار مواد و کاهش اثربخشی آنها جلوگیری میکند.
زنوگرافت، به عنوان یک روش معتبر و کارآمد در پیوند استخوان شناخته میشود. این تکنیک، طی سالیان متمادی مورد تحقیق، بررسی و استفاده قرار گرفته و ایمنی و اثربخشی آن به اثبات رسیده است. مطالعات و تجربیات بالینی متعدد، نشان دادهاند که استفاده از زنوگرافت در پیوند استخوان، با کمترین میزان عوارض جانبی همراه است و عموماً هیچ مشکل خاصی برای دریافتکنندگان پیوند ایجاد نمیکند.
این امر، ناشی از فرآیندهای دقیق استریلیزاسیون و حذف مواد آلی استخوان حیوانی است که احتمال بروز واکنشهای ایمنی را به حداقل میرساند. در نتیجه، زنوگرافت به عنوان یک گزینه درمانی مطمئن و قابل اتکا در موارد مختلف پیوند استخوان، از جمله در ایمپلنتهای دندانی، مطرح است. این روش، با فراهم آوردن بستری مناسب برای رشد استخوان جدید، به بهبود و بازسازی بافت استخوانی کمک شایانی میکند.
مزیت و معایب پیوند استخوان به روش زنوگرافت چیست؟
- مزیت: به دلیل این که منبع تامین مواد پیوند استخوان در خارج از بدن انسان وجود دارد، نیاز به عمل جراحی و خارج کردن مغز استخوان وجود ندارد و تنها یک عمل جراحی برای پیوند استخوان انجام میشود. همچنین به دلیل استریل بودن و نگهداری این مواد در فریزر آزمایشگاهها شانس انتقال بیماری بسیار پایین است.
- ضعف: در بیمارانی که نیازمند ترمیمهایی گسترده با سطح وسیع هستند، این روش غیر قابل استفاده است.
3. پیوند استخوان لثه به روش آلوگرافت
در روش آلوگرافت، مشابه با روش زنوگرافت، منبع تأمین مواد مورد استفاده برای پیوند استخوان فک در ایمپلنت، از منشأ خارجی و خارج از بدن خود بیمار فراهم میگردد. با این حال، تمایز بنیادین این دو روش در منبع بافت پیوندی نهفته است. در حالی که در زنوگرافت از استخوان حیوانات (به طور معمول گاو) استفاده میشود، در روش آلوگرافت، از استخوان طبیعی انسان دیگری بهره گرفته میشود. این تفاوت، پیامدهای بیولوژیکی و ایمونولوژیکی خاص خود را به همراه دارد.
استخوانی که در جراحی آلوگرافت مورد استفاده قرار میگیرد، از افراد متوفی که پیش از فوت، رضایت خود را مبنی بر اهدای بافت اعلام نمودهاند، تهیه میگردد. این استخوانها، که از بانکهای استخوان معتبر تأمین میشوند، پیش از انجام پیوند، تحت فرآیندهای دقیق آزمایشگاهی مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرند. این بررسیها، شامل آزمایشهای سرولوژی به منظور اطمینان از عدم وجود بیماریهای عفونی قابل انتقال است.
علاوه بر این، استخوانهای اهدایی با استفاده از روشهای خاصی، از جمله تابش اشعه گاما یا فرآیندهای شیمیایی، استریل میشوند تا هرگونه عامل بیماریزا از بین برود. پس از این مراحل، استخوانها در شرایط ویژه و در فریزرهای مخصوص با دمای بسیار پایین نگهداری میشوند تا زمان استفاده، کیفیت و ساختار آنها حفظ گردد. این فرآیند دقیق و کنترلشده، ایمنی و اثربخشی روش آلوگرافت را تضمین میکند و ریسک انتقال بیماریها را به حداقل میرساند.
مزیت و معایب پیوند استخوان به روش آلو گرافت
- مزیت: این روش هم مانند روش زنو گرافت، نیاز به دو عمل جراحی ندارد و برای تامین استخوان تنها یک عمل پیوند انجام میشود.
- عیب: با وجود اینکه استخوانها در آزمایشگاه به طور دقیق بررسی و آزمایش میشوند؛ اما باز هم امکان انتقال بیماری به فرد دریافت کننده پیوند وجود دارد.
4. پیوند استخوان لثه به روش آلوپلاست
در عرصه پیوند استخوان مرتبط با کاشت ایمپلنت دندانی، روش آلوپلاست به عنوان رویکردی متمایز از سایر روشها مطرح میشود. این تکنیک، که آخرین روش مورد بحث در این زمینه است، اساساً با سه روش پیشین (اتوگرافت، آلوگرافت و زنوگرافت) تفاوت اساسی دارد. مهمترین وجه تمایز آلوپلاست، عدم استفاده از بافت استخوانی طبیعی، اعم از استخوان حیوانات، انسان دیگر یا خود بیمار است. این ویژگی، آلوپلاست را به گزینهای منحصربهفرد در شرایط خاص تبدیل میکند.
در روش آلوپلاست، به جای پیوند مستقیم بافت استخوانی، از موادی خاص موسوم به “مواد سنتزی” یا “مواد آلوپلاستیک” بهره گرفته میشود. این مواد، که منشأ مصنوعی دارند، از ترکیباتی نظیر هیدروکسیآپاتیت، تریکلسیم فسفات و سایر سرامیکهای زیستسازگار تشکیل شدهاند. مکانیسم عملکرد این مواد به این صورت است که با تحریک سلولهای بدن، فرآیند تبدیل آنها به بافت استخوانی را تسریع و تسهیل میکنند. به عبارت دیگر، مواد سنتزی به عنوان داربستی عمل میکنند که سلولهای استخوانساز روی آن قرار گرفته و شروع به تشکیل بافت استخوانی جدید میکنند.
این فرآیند، که به “استخوانسازی هدایتشده” (Guided Bone Regeneration) نیز شناخته میشود، منجر به ترمیم و بازسازی ناحیه مورد نظر در فک میگردد. استفاده از مواد سنتزی، مزایایی از قبیل دسترسی آسان، کاهش ریسک انتقال بیماری و عدم نیاز به جراحی اضافی برای برداشت بافت استخوانی را به همراه دارد. با این حال، انتخاب این روش، نیازمند بررسی دقیق شرایط بیمار و تشخیص متخصص است.
مزیت روش پیوند استخوان آلو پلاست چیست؟
مهمترین مزیت روش آلو پلاست این است که علاوه بر کاهش امکان انتقال بیماری، کم تهاجمی ترین عمل پیوند استخوان محسوب میشود.
چه کسانی به پیوند استخوان دندان نیاز دارند؟
همانگونه که پیشتر نیز ذکر شد، انجام جراحی پیوند استخوان فک برای تمامی متقاضیان ایمپلنت دندانی ضروری نیست. این مداخله جراحی، صرفاً برای گروه خاصی از بیماران که با شرایط ویژهای مواجه هستند، تجویز میشود و انجام آن پیش از کاشت ایمپلنت الزامی تلقی میگردد. در این راستا، افرادی که به عنوان کاندیداهای مناسب برای انجام پیوند استخوان فک به منظور آمادهسازی برای ایمپلنت شناخته میشوند، در دستههای زیر قرار میگیرند:
- افرادی که دندانهای خود را برای مدت زمان طولانی از دست دادهاند: فقدان طولانیمدت دندانها میتواند منجر به تحلیل پیشرونده استخوان فک در ناحیه بیدندانی شود. این تحلیل، ناشی از عدم وجود نیروی محرک ناشی از دندان بر استخوان است.
- افرادی که به دلیل فقدان دندان، دچار تحلیل شدید لثه و استخوان فک شدهاند: این دسته از بیماران، به دلیل تحلیل ساختارهای نگهدارنده دندان (لثه و استخوان)، نیازمند بازسازی این ساختارها پیش از کاشت ایمپلنت هستند.
- وارد آمدن آسیب شدید به لثه و استخوان فک: ضربهها و آسیبهای شدید به ناحیه فک و صورت میتواند منجر به شکستگی یا آسیب به استخوان و لثه شود که نیاز به پیوند استخوان برای ترمیم و بازسازی دارد.
- افراد مبتلا به بیماری پریودنتال (بیماری لثه): این بیماری التهابی، با تخریب بافتهای نگهدارنده دندان، از جمله استخوان فک، همراه است. در موارد پیشرفته، پیوند استخوان برای ایجاد بستر مناسب جهت ایمپلنت ضروری است.
- نقصهای مادرزادی: برخی از افراد به صورت مادرزادی با نقص در ساختار استخوان فک مواجه هستند که نیازمند پیوند استخوان برای اصلاح این نقص و امکان کاشت ایمپلنت میباشد.
- کاهش شدید تراکم استخوان در فک بالا و پایین: کاهش تراکم استخوان، که میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله پوکی استخوان باشد، باعث کاهش استحکام استخوان و عدم امکان نگهداری ایمپلنت میشود. پیوند استخوان در این موارد، تراکم و استحکام لازم را فراهم میآورد.
شایان ذکر است که موارد فوق، بر اساس تحقیقات و بررسیهای انجام شده در زمینه پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان ارائه شده است. با این حال، تصمیمگیری نهایی در خصوص ضرورت انجام پیوند استخوان پیش از ایمپلنت، بر عهده دندانپزشک متخصص است که پس از انجام معاینات بالینی دقیق و بررسی نتایج آزمایشهای مختلف، در این خصوص اظهار نظر خواهد کرد.
نحوه انجام پیوند استخوان در ایمپلنت دندان
در مواردی که حجم و تراکم استخوان فک برای جایگذاری ایمپلنت دندانی کافی نباشد، مداخلهی پیوند استخوان فک به منظور ایجاد بستر مناسب ضروری تلقی میگردد. این پروسه، با هدف ترمیم و بازسازی بافت استخوانی از طریق تزریق یا پیوند مواد استخوانی انجام میشود. با این حال، پیش از اقدام به پیوند استخوان فک برای ایمپلنت، انجام یک سری آزمایشها و تصویربرداریهای اولیه الزامی است.
این اقدامات تشخیصی، به دندانپزشک امکان ارزیابی دقیق وضعیت استخوان فک و تعیین میزان تراکم آن را میدهد. بدین ترتیب، مراحل اصلی پیوند استخوان برای آمادهسازی جهت کاشت ایمپلنت دندانی به شرح زیر است:
- تزریق بیحسی موضعی: در ابتدای فرایند، بیحسی موضعی به نواحی مورد نظر در فک تزریق میشود تا بیمار در طول جراحی هیچگونه دردی احساس نکند. این اقدام، آسایش و راحتی بیمار را در طول پروسه تضمین میکند.
- ایجاد برش و کنار زدن بافت لثه: پس از اعمال بیحسی، دندانپزشک با ایجاد برشی ظریف در لثه، بافت پوشاننده استخوان را به آرامی کنار میزند تا سطح استخوان فک نمایان شود. این مرحله، دسترسی به ناحیه مورد نظر برای پیوند را فراهم میسازد.
ضدعفونی سطح استخوان فک: سطح نمایان شده استخوان فک توسط تیم دندانپزشکی با استفاده از مواد ضدعفونی کننده مناسب، به دقت پاکسازی و استریل میشود. این اقدام، از بروز عفونت پس از جراحی جلوگیری میکند. - پر کردن فضای خالی با مواد پیوند استخوان: فضای خالی موجود در استخوان فک با استفاده از مواد مخصوص پیوند استخوان، که میتواند از منابع مختلفی مانند استخوان خود بیمار، استخوان حیوانات یا مواد سنتتیک باشد، پر میگردد. این مواد، به عنوان داربستی برای رشد استخوان جدید عمل میکنند.
- قرار دادن غشای مصنوعی: پس از قرار دادن مواد پیوندی، غشای مصنوعی مخصوصی روی ناحیه جراحی شده قرار داده میشود. این غشاء، که به عنوان “ممبران” نیز شناخته میشود، از نفوذ بافت نرم به داخل ناحیه پیوند جلوگیری کرده و فرآیند استخوانسازی را هدایت میکند.
- بخیه زدن بافت لثه: در مرحله پایانی، بافت لثه با استفاده از بخیههای قابل جذب یا غیر قابل جذب، به دقت بخیه زده میشود. این بخیهها، به حفظ موقعیت مواد پیوندی و تسریع روند بهبود کمک میکنند.
نکات مهم جهت آمادگی قبل از جراحی پیوند استخوان فک
برای انجام این جراحی تکمیلی، که به منظور آمادهسازی بستر برای کاشت ایمپلنت صورت میگیرد، لزوماً نیازی به آمادگیهای پیچیده و گسترده نیست. با این حال، رعایت برخی نکات ساده میتواند به تسهیل فرآیند جراحی و بهبود دوره نقاهت کمک شایانی نماید. این نکات، عمدتاً بر کنترل عوامل مؤثر بر خونریزی و کاهش احتمال بروز عوارض متمرکز هستند.
- رعایت ناشتایی: توصیه میشود که از مصرف هرگونه ماده غذایی و نوشیدنی، به مدت هشت تا دوازده ساعت پیش از انجام جراحی پیوند استخوان فک، اجتناب شود. این اقدام، به منظور کاهش احتمال بروز تهوع و استفراغ ناشی از داروهای بیهوشی یا بیحسی انجام میگیرد. معده خالی، ریسک آسپیراسیون (ورود محتویات معده به ریهها) را در حین جراحی کاهش میدهد.
- اطلاعرسانی در مورد داروهای مصرفی: در صورتی که به هر دلیلی داروی خاصی مصرف میکنید، ضروری است که پیش از شروع جراحی، دندانپزشک خود را در جریان قرار دهید. این امر، به ویژه برای افرادی که داروهای رقیقکننده خون (مانند وارفارین، آسپرین و کلوپیدوگرل) مصرف میکنند، از اهمیت مضاعفی برخوردار است. رقیق بودن خون در حین جراحی میتواند منجر به افزایش خونریزی و بروز مشکلاتی برای بیمار گردد. دندانپزشک با آگاهی از داروهای مصرفی شما، میتواند تدابیر لازم را برای کنترل خونریزی در حین و پس از جراحی اتخاذ نماید. ممکن است لازم باشد با مشورت پزشک معالج، دوز دارو یا نحوه مصرف آن به طور موقت تغییر یابد.
- همراه داشتن یک نفر: پس از انجام جراحی، به دلیل احتمال خونریزی و احساس ضعف، همراه داشتن یک نفر توصیه میشود. این همراه میتواند در صورت نیاز، شما را تا منزل همراهی نموده یا رانندگی وسیله نقلیه شما را تا مقصد بر عهده بگیرد. این امر، به ویژه در ساعات اولیه پس از جراحی که ممکن است اثرات داروهای بیحسی یا مسکن هنوز باقی باشد، اهمیت دارد.
حضور یک همراه، به افزایش ایمنی و آسایش بیمار پس از جراحی کمک میکند.
مزایای پیوند استخوان دندان برای ایمپلنت
انجام پیوند استخوان به عنوان یک مداخلهی تکمیلی در فرایند کاشت ایمپلنت دندانی، فواید متعددی را برای بیماران به ارمغان میآورد. این مزایا، نه تنها به بهبود عملکرد ایمپلنت کمک میکنند، بلکه در زیبایی و سلامت کلی دهان و دندان نیز مؤثر هستند. از جمله مهمترین این مزایا میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- افزایش تراکم، حجم و مقاومت استخوان فک: پیوند استخوان، با افزایش حجم و تراکم بافت استخوانی، مقاومت و استحکام فک را به طور چشمگیری بهبود میبخشد. این امر، بستر مناسبی را برای جایگذاری و پایداری ایمپلنت فراهم میسازد و از تحلیل بیشتر استخوان جلوگیری میکند. این افزایش استحکام، به ویژه در مواردی که بیمار دچار پوکی استخوان یا تحلیل شدید استخوان فک باشد، حائز اهمیت است.
- تثبیت مطلوب ایمپلنت کاشته شده پس از پیوند کامل استخوان فک: پس از انجام پیوند و طی دوره ترمیم، ایمپلنت کاشته شده به طور محکم در استخوان فک تثبیت میشود. این تثبیت، که به اصطلاح “استئواینتگریشن” نامیده میشود، برای موفقیت بلندمدت ایمپلنت ضروری است و عملکرد طبیعی دندان را تضمین میکند.
- افزایش طول تاج دندان و بهبود زیبایی ساختار دندانها: در برخی موارد، تحلیل استخوان فک میتواند منجر به کوتاهتر دیده شدن تاج دندانها شود. پیوند استخوان، با بازسازی بافت استخوانی، امکان افزایش طول تاج دندان را فراهم میسازد و به بهبود زیبایی ظاهری دندانها کمک میکند.
- بازسازی طرح لبخند به صورت ایدهآل و مطلوب: با ترمیم و بازسازی ساختار استخوان و لثه، پیوند استخوان نقش مهمی در بهبود طرح لبخند و افزایش زیبایی و اعتماد به نفس فرد ایفا میکند. این امر، به ویژه برای افرادی که به دلیل از دست دادن دندانها و تحلیل استخوان، دچار تغییر در فرم صورت و لبخند خود شدهاند، بسیار حائز اهمیت است.
- درمان دائمی تحلیل لثه و مشکلات ناشی از کاهش تراکم استخوان در لثه و استخوان فک: پیوند استخوان، با بازسازی بافت از دست رفته، به درمان دائمی تحلیل لثه و مشکلات ناشی از کاهش تراکم استخوان کمک میکند. این امر، نه تنها به بهبود وضعیت دندانها، بلکه به سلامت کلی دهان و جلوگیری از پیشرفت بیماریهای لثه نیز کمک میکند.
- قرارگیری دندان مصنوعی با مقاومت و زیبایی بیشتر درون لثه و استخوان فک: با ایجاد بستر استخوانی مناسب، دندان مصنوعی (پروتز) با استحکام و زیبایی بیشتری در محل خود قرار میگیرد. این امر، علاوه بر بهبود عملکرد جویدن و صحبت کردن، به افزایش زیبایی ظاهری و طبیعیتر به نظر رسیدن دندانهای مصنوعی نیز کمک میکند.
عوارض پیوند استخوان فک برای کاشت ایمپلنت
پیوند استخوان فک، به عنوان یک روش درمانی مؤثر و نسبتاً ایمن در دندانپزشکی مدرن شناخته میشود. این تکنیک، با بازسازی بافت استخوانی از دست رفته، امکان کاشت ایمپلنت و بهبود عملکرد و زیبایی دهان و دندان را فراهم میسازد. با این وجود، همانند هر مداخلهی جراحی دیگری، احتمال بروز عوارض جانبی نیز در این روش وجود دارد.
این عوارض، معمولاً خفیف و گذرا هستند و با رعایت دستورالعملهای مراقبتی پس از عمل، به خوبی مدیریت میشوند. با این حال، آگاهی از این عوارض احتمالی، برای بیمار و پزشک، پیش از انجام جراحی، حائز اهمیت است. برخی از عوارض احتمالی پیوند استخوان فک عبارتند از:
- خونریزی: خونریزی خفیف پس از جراحی پیوند استخوان، امری طبیعی است و معمولاً با فشار ملایم و استفاده از گاز استریل کنترل میشود. با این حال، در موارد نادر، خونریزی شدیدتر ممکن است رخ دهد که نیازمند مداخلهی پزشکی است.
- عفونت: عفونت در محل پیوند، یکی از عوارض احتمالی پس از هر جراحی است. رعایت بهداشت دهان و دندان پس از عمل، و مصرف آنتیبیوتیکهای تجویز شده توسط پزشک، نقش مهمی در پیشگیری از عفونت دارد. علائم عفونت شامل قرمزی، تورم، درد شدید و ترشح چرک از محل جراحی است.
- درد: درد پس از جراحی پیوند استخوان، امری شایع است و معمولاً با داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک، به خوبی کنترل میشود. شدت درد، بسته به وسعت جراحی و آستانه تحمل درد بیمار، متفاوت است.
- تورم: تورم در ناحیه جراحی، واکنشی طبیعی بدن به تهاجم جراحی است و معمولاً در چند روز اول پس از عمل، به اوج خود میرسد و سپس به تدریج کاهش مییابد. استفاده از کمپرس سرد و رعایت دستورالعملهای پزشک، به کاهش تورم کمک میکند.
- عدم جوش خوردن پیوند استخوان (Non-union): در موارد نادر، ممکن است پیوند استخوان به خوبی با استخوان فک جوش نخورد. این وضعیت، که به “عدم جوش خوردن” یا “عدم پیوند” شناخته میشود، میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله عفونت، خونرسانی ناکافی به ناحیه پیوند، یا شرایط پزشکی خاص بیمار باشد. در صورت بروز این عارضه، ممکن است نیاز به جراحی مجدد باشد.
- آسیب به اعصاب یا عروق خونی: در موارد بسیار نادر، در حین جراحی، احتمال آسیب به اعصاب یا عروق خونی مجاور ناحیه پیوند وجود دارد. این عارضه، میتواند منجر به بیحسی موقت یا دائمی در ناحیه مربوطه شود.
به طور کلی، عوارض پیوند استخوان فک معمولاً خفیف و قابل مدیریت هستند و با مراقبتهای مناسب پس از عمل، برطرف میشوند. با این حال، بسیار مهم است که پیش از انجام این روش، با دندانپزشک خود در مورد خطرات و مزایای آن به طور کامل صحبت کنید و تمام سوالات و نگرانیهای خود را با او در میان بگذارید. این گفتگو، به شما کمک میکند تا با آگاهی کامل، در مورد انجام این روش تصمیمگیری کنید.
آیا پیوند استخوان برای ایمپلنت درد دارد؟
به طور کلی، پیوند استخوان برای ایمپلنت، همانند سایر مداخلات جراحی ترمیمی و زیبایی دندان، میتواند با درجاتی از درد و ناراحتی همراه باشد. این امر، واکنشی طبیعی بدن به تهاجم جراحی است. خوشبختانه، در طول پروسه جراحی، به دلیل استفاده از داروهای بیحسکننده موضعی، بیمار هیچگونه دردی را احساس نخواهد کرد. با این حال، پس از اتمام جراحی و کاهش تدریجی اثر بیحسی، بروز درد در ناحیه جراحی و محل پیوند استخوان، امری محتمل است. این درد، معمولاً در چند روز اول پس از جراحی بیشترین شدت را دارد و به تدریج کاهش مییابد.
به منظور تسکین درد و تسهیل فرآیند بهبود زخم و ترمیم استخوان فک پس از پیوند، دندانپزشک معالج داروهای مسکن و آنتیبیوتیک مناسب را تجویز خواهد کرد. استفاده از این داروها، نه تنها به کنترل درد کمک میکند، بلکه از بروز عفونت نیز جلوگیری مینماید. در حال حاضر، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ژلوفن و نوافن، و همچنین استامینوفن (با دوز معمول ۵۰۰ میلیگرم) به طور گسترده برای مدیریت درد پس از پیوند استخوان مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها، با کاهش التهاب و مهار تولید مواد شیمیایی مولد درد در بدن، به تسکین علائم کمک میکنند.
علاوه بر داروهای مسکن، مصرف آنتیبیوتیکها نیز برای پیشگیری از عفونتهای احتمالی پس از جراحی توصیه میشود.
معمولاً، آموکسیکلاو و آموکسیسیلین، به عنوان آنتیبیوتیکهای رایج در این موارد، تجویز میشوند. دوز معمول این داروها، سه نوبت در روز (هر ۸ ساعت یکبار) است. با این حال، لازم به ذکر است که تجویز دقیق داروها و دوز آنها، بر عهده دندانپزشک معالج است و بر اساس شرایط خاص هر بیمار تعیین میشود. بنابراین، خوددرمانی و مصرف خودسرانه داروها اکیداً توصیه نمیشود. در صورت بروز هرگونه مشکل یا تشدید درد پس از جراحی، لازم است بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
آیا پیوند استخوان دندان نیاز به بیهوشی دارد؟
به طور معمول، انجام پیوند استخوان نیازمند بیهوشی عمومی نیست و اغلب با استفاده از بیحسی موضعی به راحتی قابل انجام است. این امر، به کاهش ریسکهای مرتبط با بیهوشی عمومی و همچنین تسریع روند بهبودی بیمار کمک میکند. با این حال، در برخی موارد خاص، متخصص جراح لثه (پریودنتیست) به منظور افزایش راحتی و آسایش بیمار در طول پروسه جراحی، ممکن است داروهای آرامبخش را تجویز نماید. این داروها، به کاهش اضطراب و ایجاد حالت آرامش در بیمار کمک میکنند و تجربه جراحی را برای او مطبوعتر میسازند.
روشهای آرامبخشی مورد استفاده در جراحی پیوند استخوان به شرح زیر است:
- اکسید نیتروژن (گاز خنده): اکسید نیتروژن، که به طور عامیانه به “گاز خنده” شهرت دارد، یک گاز بیرنگ و بیبو است که از طریق استنشاق به بیمار داده میشود. این گاز، اثر آرامبخشی خفیفی دارد و باعث ایجاد حس آرامش و کاهش اضطراب میشود. اثرات اکسید نیتروژن به سرعت ظاهر و پس از قطع استنشاق، به سرعت نیز از بین میروند.
- آرامبخش خوراکی (قرص): داروهای آرامبخش خوراکی، به صورت قرص یا کپسول، پیش از شروع جراحی به بیمار داده میشوند. این داروها، با ایجاد حالت خوابآلودگی و کاهش سطح هوشیاری، به آرامش بیمار در طول جراحی کمک میکنند. مدت زمان اثر این داروها، بسته به نوع و دوز آنها، متفاوت است.
- آرامبخش IV (داروهای داخل وریدی): آرامبخشی داخل وریدی (IV)، شامل تزریق داروهای آرامبخش مستقیماً به جریان خون بیمار است. این روش، اثر سریعتر و قویتری نسبت به روشهای دیگر دارد و امکان کنترل دقیقتر سطح آرامبخشی را برای پزشک فراهم میسازد. در این روش، بیمار در حالت خوابآلودگی عمیقتری قرار میگیرد، اما همچنان قادر به پاسخگویی به دستورات پزشک است.
در موارد خاص، مانند جراحیهای وسیع و پیچیده یا در بیمارانی که اضطراب شدید دارند، متخصص پریودنتیست ممکن است بیهوشی عمومی را توصیه نماید. بیهوشی عمومی، حالتی از بیهوشی کامل است که در آن بیمار به طور کامل هوشیاری خود را از دست میدهد. این روش، معمولاً در بیمارستان یا مراکز جراحی مجهز انجام میشود.
در نهایت، بهترین گزینه برای بیحسی یا آرامبخشی در جراحی پیوند استخوان، بر اساس شرایط خاص هر بیمار و تشخیص متخصص تعیین میشود. توصیه میشود که در مورد گزینههای موجود با دندانپزشک خود مشورت کنید؛ زیرا او بهترین فرد برای تشخیص مناسبترین روش برای شما است.
آیا پیوند استخوان دندان می تواند شکست بخورد؟
پیوند استخوان لثه، به طور کلی، از نرخ موفقیت چشمگیر و قابل توجهی برخوردار است. این روش، با بازسازی بافت استخوانی از دست رفته، امکان کاشت ایمپلنت و بهبود وضعیت سلامت دهان و دندان را فراهم میسازد. با این وجود، همانند هر مداخلهی پزشکی دیگری، احتمال بروز عوارض و عدم موفقیت در این روش نیز وجود دارد. این احتمال، به ویژه در میان افرادی که به استعمال دخانیات (سیگار) مبادرت میورزند یا از شرایط پزشکی خاصی رنج میبرند، افزایش مییابد. عواملی نظیر دیابت کنترل نشده، نقص سیستم ایمنی و برخی بیماریهای خودایمنی میتوانند بر روند بهبودی و موفقیت پیوند تأثیر منفی بگذارند.
بنابراین، اطلاع از علائم احتمالی شکست پیوند، برای تشخیص زودهنگام و اقدام مناسب، حائز اهمیت است.
علائم شکست پیوند استخوان دندان میتواند به صورتهای مختلفی بروز کند که در ذیل به مهمترین آنها اشاره میشود:
- درد یا تورم مداوم یا تشدیدشونده: درد و تورم پس از جراحی پیوند استخوان، امری طبیعی است و معمولاً در چند روز اول پس از عمل، به تدریج کاهش مییابد. با این حال، در صورتی که درد یا تورم پس از گذشت هفتهی اول، نه تنها بهبود نیابد، بلکه شدت آن افزایش یابد، میتواند نشانهای از بروز مشکل در پیوند باشد. این علامت، میتواند ناشی از عفونت یا عدم خونرسانی مناسب به ناحیه پیوند باشد.
- عفونت و ترشح چرک از محل پیوند: عفونت، یکی از عوارض جدی پس از هر جراحی، از جمله پیوند استخوان، است. بروز علائمی مانند قرمزی، تورم، گرمی و ترشح چرک از محل پیوند، نشاندهندهی عفونت است و نیازمند مداخلهی فوری پزشکی است. عدم درمان به موقع عفونت، میتواند منجر به شکست پیوند و مشکلات جدیتر شود.
- تحلیل رفتن لثه (عقبنشینی لثهها از دندانها): تحلیل لثه، به معنای عقبنشینی بافت لثه از روی دندانها است. این وضعیت، میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله بیماریهای لثه، مسواک زدن نامناسب و یا مشکلات مربوط به پیوند استخوان باشد. در صورتی که پس از پیوند، تحلیل لثه مشاهده شود، میتواند نشانهای از عدم موفقیت پیوند و تحلیل استخوان زیرین باشد.
- عدم بهبود حجم استخوان فک: هدف اصلی از پیوند استخوان، افزایش حجم و تراکم استخوان فک است. در صورتی که پس از گذشت مدت زمان کافی، هیچ بهبودی در حجم استخوان فک مشاهده نشود، این امر میتواند دال بر عدم موفقیت پیوند باشد. این موضوع، با بررسی تصاویر رادیوگرافی قابل تشخیص است.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، ضروری است که بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید. تشخیص زودهنگام و اقدام مناسب، میتواند از بروز مشکلات جدیتر و شکست کامل پیوند جلوگیری کند.
بهبودی بعد از پیوند استخوان دندان چقدر طول میکشد؟
اگرچه ممکن است بیمار ظرف مدت یک یا دو هفته پس از جراحی، احساس بازگشت نسبی به روال عادی زندگی خود را داشته باشد، اما فرایند بهبودی کامل پیوند استخوان دندان، نیازمند گذشت زمان بیشتری است. این دوره، معمولاً بین سه تا نه ماه، و در برخی موارد حتی بیشتر، به طول میانجامد. این بازه زمانی طولانیتر، به دلیل پیچیدگی فرآیند ترمیم و بازسازی بافت استخوانی و همچنین ادغام پیوند با استخوان فک است. عوامل متعددی بر طول مدت بهبودی تأثیرگذارند که در ادامه به تشریح آنها میپردازیم:
- نوع پیوند استخوان: نوع مادهی پیوندی مورد استفاده (اتوگرافت، آلوگرافت، زنوگرافت یا آلوپلاست) نقش مهمی در سرعت و کیفیت بهبودی دارد. به عنوان مثال، پیوند اتوگرافت، که از استخوان خود بیمار گرفته میشود، معمولاً سریعتر از سایر روشها بهبود مییابد، زیرا بافت پیوندی کاملاً با بدن بیمار سازگار است.
- ناحیهی پیوند: محل قرارگیری پیوند در فک نیز بر مدت زمان بهبودی مؤثر است. پیوندهایی که در نواحی با خونرسانی بهتر قرار میگیرند، معمولاً سریعتر بهبود مییابند. همچنین، وسعت ناحیهی پیوند نیز در این امر دخیل است؛ پیوندهای بزرگتر، به زمان بیشتری برای ترمیم و بازسازی نیاز دارند.
- ظرفیت بهبودی بدن بیمار: وضعیت سلامت عمومی بیمار، سیستم ایمنی و وجود بیماریهای زمینهای مانند دیابت، در سرعت بهبودی پس از پیوند تأثیرگذار است. افرادی که از سلامت عمومی خوبی برخوردارند و سیستم ایمنی آنها عملکرد مطلوبی دارد، معمولاً دوره نقاهت کوتاهتری را تجربه میکنند.
- تجربه و مهارت متخصص جراح: مهارت و تجربهی متخصص جراحی، در موفقیت پیوند و کاهش عوارض پس از آن نقش بسزایی دارد. یک جراحی دقیق و اصولی، میتواند به تسریع روند بهبودی و کاهش احتمال بروز مشکلات بعدی کمک کند.
بنابراین، درک این نکته ضروری است که بهبودی کامل پس از پیوند استخوان، فرآیندی زمانبر است و نیازمند صبر و رعایت دستورات پزشک معالج میباشد. مراجعات منظم به دندانپزشک و پیگیری وضعیت پیوند، به اطمینان از بهبودی صحیح و جلوگیری از بروز هرگونه عارضه احتمالی کمک میکند.
مراقبت های لازم و ضروری بعد از جراحی پیوند استخوان فک
پس از اتمام جراحی پیوند استخوان به منظور آمادهسازی برای کاشت ایمپلنت، رعایت یک سری نکات مراقبتی ضروری است. این اقدامات، نه تنها به تسریع روند بهبودی کمک میکنند، بلکه احتمال بروز عوارضی نظیر پارگی بخیهها و عفونت ناحیه جراحی را به حداقل میرسانند. رعایت دقیق این دستورالعملها، تضمینکنندهی یک دورهی نقاهت موفق و دستیابی به نتایج مطلوب درمانی خواهد بود. در این راستا، مراقبتهای لازم و ضروری پس از عمل پیوند استخوان فک به شرح زیر است:
- اجتناب از مسواک زدن در روزهای اولیه: در روزهای ابتدایی پس از جراحی پیوند استخوان، اکیداً از مسواک زدن در ناحیه جراحی شده خودداری کنید. تماس مستقیم مسواک با ناحیه پیوند، میتواند منجر به آسیب به بافتهای ترمیمشده، تحریک زخمها و حتی پارگی بخیهها شود. این امر، میتواند روند بهبودی را مختل کرده و احتمال بروز عفونت را افزایش دهد. برای حفظ بهداشت دهان در این دوره، میتوان از دهانشویههای تجویز شده توسط دندانپزشک استفاده نمود. پس از گذشت چند روز و با صلاحدید پزشک، میتوان به آرامی و با احتیاط، مسواک زدن را در سایر نواحی دهان آغاز کرد، اما همچنان از تماس مستقیم مسواک با ناحیه جراحی اجتناب شود.
- استفاده از داروهای مسکن: برای مدیریت درد و التهاب لثه پس از جراحی، میتوان از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن و نوافن استفاده نمود. این داروها، به کاهش درد و ناراحتی بیمار کمک کرده و روند بهبودی را تسهیل میکنند. با این حال، توصیه میشود که قبل از مصرف هرگونه دارو، با دندانپزشک خود مشورت کنید تا از مصرف داروی مناسب با دوز صحیح اطمینان حاصل شود. در صورت تجویز داروهای قویتر توسط پزشک، حتماً طبق دستور ایشان عمل کنید.
- استفاده از نی برای نوشیدن مایعات: برای نوشیدن انواع مایعات، به ویژه در روزهای اولیه پس از جراحی، از نی استفاده کنید. این کار، از تماس مستقیم مایعات با ناحیه جراحی و تحریک زخمها جلوگیری میکند. مکش ناشی از نوشیدن مستقیم از لیوان یا فنجان، میتواند منجر به خونریزی یا جابجایی لخته خون در محل جراحی شود.
- اجتناب از استعمال دخانیات: اگر از مصرفکنندگان دخانیات هستید، اکیداً توصیه میشود که تا چند روز پس از جراحی، از استعمال سیگار، قلیان و سایر دخانیات خودداری کنید. مواد شیمیایی موجود در دود دخانیات، به ویژه نیکوتین، میتواند روند بهبودی زخم را مختل کرده و احتمال بروز عفونت را افزایش دهد. علاوه بر این، استعمال دخانیات میتواند خونرسانی به ناحیه جراحی را کاهش داده و ترمیم بافت استخوانی را به تأخیر بیندازد. این امر، میتواند به شکست پیوند و بروز مشکلات جدیتر منجر شود.
هزینه پیوند استخوان برای ایمپلنت در گرگان چقدر است؟
هزینهی پیوند استخوان، همانند سایر خدمات دندانپزشکی، تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. این عوامل، تعیینکنندهی قیمت نهایی این پروسهی درمانی هستند و در نتیجه، نمیتوان یک نرخ ثابت و قطعی برای آن تعیین نمود. درک این عوامل، به بیماران کمک میکند تا دیدگاه واقعبینانهتری نسبت به هزینههای این درمان داشته باشند. در ادامه، به تشریح این عوامل میپردازیم:
- روش مورد استفاده برای پیوند استخوان: روشهای مختلفی برای پیوند استخوان وجود دارد، از جمله اتوگرافت، آلوگرافت، زنوگرافت و آلوپلاست. هر یک از این روشها، با توجه به نوع مادهی پیوندی و پیچیدگیهای جراحی، هزینههای متفاوتی دارند. به عنوان مثال، پیوند اتوگرافت، که از استخوان خود بیمار گرفته میشود، ممکن است هزینهی بیشتری نسبت به سایر روشها داشته باشد، زیرا نیازمند یک جراحی اضافی برای برداشت استخوان است.
- هزینهی لیفت سینوس (باز و بسته): در مواردی که نیاز به افزایش ارتفاع استخوان در فک بالا باشد، از روش لیفت سینوس استفاده میشود. این روش، خود به دو نوع باز و بسته تقسیم میشود که هر کدام هزینههای متفاوتی دارند. لیفت سینوس باز، که یک روش جراحی پیچیدهتر است، معمولاً هزینهی بیشتری نسبت به لیفت سینوس بسته دارد.
- نوع استخوان مورد استفاده برای پیوند: نوع مادهی پیوندی مورد استفاده، اعم از پودر استخوان، بلوک استخوان یا سایر مواد جایگزین استخوان، بر هزینهی نهایی تأثیرگذار است. مواد پیوندی با کیفیت بالاتر و منشأ معتبر، معمولاً گرانتر هستند. همچنین، حجم مادهی پیوندی مورد نیاز نیز در تعیین هزینه مؤثر است.
- میزان تخصص و تجربهی پزشک: تخصص، تجربه و شهرت دندانپزشک یا جراح دهان و فک و صورت، میتواند بر هزینهی جراحی تأثیر بگذارد. متخصصین با تجربهی بیشتر، معمولاً هزینههای بالاتری دریافت میکنند.
- تعداد جلسات درمان: تعداد جلسات مورد نیاز برای انجام پیوند استخوان و مراحل بعدی آن، مانند کاشت ایمپلنت، نیز در هزینهی نهایی مؤثر است. برخی از موارد ممکن است نیازمند جلسات بیشتری برای معاینه، جراحی و پیگیری باشند.
با توجه به این عوامل متعدد، توصیه میشود که پیش از اقدام به پیوند استخوان فک برای ایمپلنت، با دندانپزشک خود در مورد هزینههای احتمالی و روشهای پرداخت به توافق برسید. این امر، به شما کمک میکند تا با آگاهی کامل از جوانب مالی این پروسه، اقدامات اولیه را برای این جراحی تکمیلی و در نهایت، کاشت ایمپلنت انجام دهید. شفافیت در مورد هزینهها، از بروز هرگونه ابهام و اختلاف در آینده جلوگیری میکند.
جمع بندی
پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان یکی از جراحی های تکمیلی و مهم در زمینه زیباسازی ساختار دندان ها و کاشت ایمپلنت های مقاوم و با کیفیت است. بنابراین انجام این جراحی را جدی بگیرید و حتماً برای افزایش کیفیت آن به دندانپزشکان متخصص و حرفه ای مراجعه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و همچنین دریافت مشاوره می توانید به صورت شبانه روزی با کارشناسان ما در وب سایت ارتباط برقرار کنید.
سوالات متداول در مورد جراحی پیوند استخوان
1. برای کاشت ایمپلنت، کدام نوع پیوند استخوان مناسب تر است؟
اگر دندان فک بالای خود را از دست داده اید، بهترین روش استفاده از جراحی سینوس لیفت است. اما در صورتی که غشای سینوس با مشکل مواجه شده، توصیه می کنیم تصمیم گیری در این خصوص را به دندانپزشک معالج تان بسپارید.
2. عمل پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان چه مدت زمان طول می کشد؟
معمولاً عمل جراحی پیوند استخوان فک برای کاشت ایمپلنت بین یک الی دو ساعت به طول می انجامد. بنابراین برای تأثیرمطلوب داروهای بی حس کننده بین 10 الی 30 دقیقه صبر کنید.
3. آیا پیوند استخوان برای ایمپلنت درد دارد؟
بله، انجام این عمل جراحی تکمیلی و زمینه ای برای کاشت ایمپلنت با درد، تورم، التهاب، خونریزی و عفونت همراه است. پس در صورت بروز هرگونه مشکل غیرطبیعی سریعاً دندانپزشک معالج خود را مطلع سازید. تا اقدامات لازم جهت رفع آن و جلوگیری از آسیب به ناحیه جراحی شده صورت گیرد.