دندان نهفته یکی از شایع ترین ناهنجاری های دندانی بوده که در آن دندان به طور کامل از لثه خارج نمی شود و یا این که بخشی از آن و یا حتی کل دندان در زیر لثه پنهان باقی می ماند. دندان نیش نهفته و دندان عقل نهفته نسبت به سایر دندان ها بیشتر مشاهده می شود که دارای اشکال مختلفی بوده و می تواند به صورت افقی یا عمودی در استخوان فک یا درون لثه نهفته گردد.
نهفتگی دندان نیش دلایل متنوعی دارد که در افراد مختلف متفاوت می باشد. دندان نهفته به علل متفاوتی از قبیل نبود فضای کافی ممکن است در حالت های گوناگونی درون لثه گیر کند. ناهنجاری دندان نیش نهفته به حالات مختلف در دهان طبقه بندی شده که هر کدام از انواع آن با روش خاصی به سمت جایگاه اصلی هدایت می گردد. برخلاف دندان عقل که در صورت نهفته یا نیمه نهفته بودن در بیشتر اوقات کشیده شده و از دهان خارج می شود، در مورد دندان نیش نهفته، روش کشیدن دندان کاربرد نداشته و برای درمان آن دندانپزشک با توجه به زاویه نهفتگی، سن بیمار و نوع نهفتگی دندان تصمیم گیری می کند. گاهی ممکن است موانع بر سر راه خروج دندان نهفته با برداشتن بخشی از بافت لثه جبران شود و گاهی نیز با کشیدن دندان شیری که مانع رویش دندان نیش نهفته است، می تواند فضای مناسب را برای بیرون زدن این دندان فراهم نماید. در درمان دندان نهفته باید زاویه نهفتگی و سن بیمار را در نظر داشت. در مواردی که ناهنجاری شدید نباشد، یکی از روش های درمانی پیشنهادی دندان نهفته، ارتودنسی بوده و در موارد شدیدتر باید برای درمان آن از روش جراحی استفاده کرد تا بخشی از تاج دندان مشخص شده و با استفاده از تجهیزات ارتودنسی به بیرون هدایت گردد. در واقع ابتدا نوع نهفتگی دندان نیش بیمار با مراجعه به کلینیک دندانپزشکی و بررسی متخصص ارتودنسی مشخص می گردد. سپس با روش ارتودنسی فضای لازم و کافی برای بیرون آمدن دندان نیش توسط متخصص ارتودنسی فراهم شده و پس از آن، بیمار به جراح مراجعه کرده تا جراح با برداشتن بخشی از لثه، دندان را به صورت ظاهری مشخص نماید. در نهایت با کمک از روش ارتودنسی، دندان نهفته در مسیر درمان قرار گرفته و به محل صحیح خود هدایت می گردد. هدایت دندان نهفته با اعمال نیرویی که از طریق دستگاه های ارتودنسی ایجاد می شود، به بیرون از لثه هدایت می گردد. در این روش، میزان جابه جایی دندان در هر ماه تقریباً یک تا سه میلی متر می باشد تا به محل طبیعی دندان در قوس فکی جابه جا شود.
انواع دندان نهفته:
نهفتگی لبیال نوعی از نهفتگی دندان نیش بوده که در آن دندان نیش بیمار به سمت گونه فرد تغییر جهت داده و عدم وجود فضای کافی در فک، مانع از بیرون آمدن دندان از لثه می گردد.
در نهفتگی پالاتال دندان نیش، نهفتگی به سمت داخل دهان بوده و انحراف از مسیر دندانی، مانع از بیرون زدن دندان می گردد.
عوارض عدم درمان دندان نیش نهفته
دندان نیش یکی از دندان های اصلی و پرکاربرد بوده که اگر به درستی درمان نشود سبب مشکلات جدی و حتی بیماری می گردد. بیماری های زیر ممکن است ناشی از عدم درمان دندان نیش نهفته باشد:
- عفونت: در صورت نهفته بودن دندان، باکتری ها و بافت های التهابی ممکن است در زیر آن تجمع یافته و سبب درد و تورم لثه گردد. گاه ممکن است عفونت به نقاط دیگر بدن منتقل شده و سبب بروز بیماری های جدی تری گردد.
- تغییر در موقعیت دندان ها: دندان نیش نهفته می تواند سبب تغییر موقعیت مکانی دندان های دیگر شده و حتی ممکن است این تغییر موقعیت، سبب شکستگی دندان ها، ایجاد فضای بین دندان ها و یا تغییر در نحوه جفت شدن دندان های دو فک نسبت به هم گردد.
- ایجاد التهاب: گیر کردن دندان نیش نهفته درون بافت لثه ممکن است سبب ایجاد التهاب شده که عدم درمان آن می تواند با بروز عفونت یا شدت یافتن میزان التهابات همراه باشد.
- اختلالات فکی: گاهی ممکن است نهفته بودن دندان نیش با اختلالات فکی همراه شود که برای بیمارعلائمی همچون درد، سفت شدن فک، عدم توانایی در جویدن و یا حتی بروز مشکلات تنفسی را ممکن است به همراه داشته باشد.
- خراشیدگی: در برخی موارد، دندان نیش نهفته ممکن است دنباله ای از دندان های دیگر بوده که در صورت داشتن تداخل با دیگر دندان ها، ممکن است سبب خراشیدگی و خراب شدن دندان های سالم نیز گردد.
- کیست و تومور: نهفته بودن دندان نیش علاوه بر این که سلامت دندان و زیبایی لبخند فرد را از بین می برد، بسته به سن بیمار ممکن است سبب بروز کیست و تومور در ناحیه دندان نهفته گردد. وجود هر گونه دندان نهفته در کنار بالا بودن سن بیمار و کاهش انعطاف پذیری آرواره ها، احتمال ایجاد کیست و تومور فکی را افزایش می دهد.
- آسیب به ریشه دندان های مجاور: دندان نهفته ممکن است سبب آسیب به ریشه دندان های اطراف خود شده و حتی آن ها را از بین ببرد.
- سایش زود هنگام دندان های دیگر
- سایر بیماری ها: گاه ممکن است وجود دندان نهفته سبب سایر بیماری ها مانند سرگیجه و سردرد گردد.
دندان عقل:
رشد دندان عقل معمولاً از نه سالگی آغاز شده و به صورت طبیعی در سنین 17 الی 25 سالگی از استخوان فک خارج می گردد. در صورتی که برای رشد دندان عقل فضای کافی وجود نداشته باشد این دندان در بافت لثه نهفته شده و درد شدید، عفونتهای گسترده و مشکلات بهداشتی دهان و دندان را برای بیمار به همراه خواهد داشت. در این مواقع دندان عقل با کشیدن یا جراحی از دهان خارج می گردد.
معمولاً دندانپزشکان با توجه به مشکلاتی که دندان عقل به دنبال دارد کشیدن آن و یا جراحی دندان عقل نهفته را توصیه می کنند. از جمله دلایل کشیدن دندان عقل شامل موارد زیر می باشد:
- گیر کردن دندان عقل زیر خط لثه به دلیل کمبود فضا
- بیرون زدگی غیرطبیعی (مایل، چرخیده ، کج و …) دندان عقل از لثه
- تغییر نحوه جفت شدن دندان ها و به هم خوردن هم محوری فک ها
- عفونت دندان در اثر گیر کردن ذرات غذا، پلاک و باکتری (پری کورونیت) در اطراف دندان عقل
- خراب شدن سریع دندان عقل به دلیل عدم دسترسی مناسب و حفظ بهداشت آن
عمق دندان عقل نهفته:
عمق دندان عقل نهفته یا آسیای سوم نسبت به پلان اکلوزال به صورت زیر می باشد:
کلاس A: در این حالت دندان در استخوان گیر نکرده و همسطح با دندان کناری می باشد.
کلاس B: در مواقعی که محل اتصال سمان – مینا CEJ پایین تر از سطح استخوان باشد.
کلاس C: شرایطی که دندان به طور کامل در استخوان پنهان شده و پلان اکلوزال دندان نهفته در مقایسه با خط گردنی دندان مجاور در رأس باشد.
کلاس 1- نسبت به لبه جلویی راموس دارای وضعیت پیشین است.
کلاس 2- نصف تاج دندان با لبه جلویی راموس پوشیده شده است.
کلاس 3- تاج دندان کاملاً با لبه جلویی راموس پوشیده شده است.
در چه مواقعی جراحی دندان عقل نهفته الزامی است و توسط دندانپزشک توصیه می شود؟
- آسیب رسیدن به سایر دندان ها
- درد شدید
- عفونت لثه
- عفونت استخوانی
- عفونی شدن سایر نقاط بدن و ایجاد علائمی مانند تب، تورم، خستگی شدید، بدن درد و ….
پروسه جراحی دندان عقل نهفته:
1- معاینه و مشاوره
2- بی حسی
3- کشیدن دندان عقل نهفته / جراحی دندان عقل نهفته
مراقبت های پس از جراحی دندان عقل نهفته:
- نگه داشتن محکم پانسمان استریل روی محل عمل حداقل به مدت یک ساعت
- تعویض نکردن سریع پانسمان محل عمل (تعویض زودهنگام آن سبب ممانعت از لخته شدن خون می گردد)
- پرهیز از شستشوی شدید دهان و یا تف کردن (حداقل به مدت 24 ساعت)
- نوشیدن مایعات با لیوان (عدم استفاده از نی)
- شستشوی مکرر دهان با محلول آب نمک رقیق (بعد از گذشت 24 ساعت)
- استراحت کافی و عدم فعالیت شدید بدنی
- پرهیز از نوشیدنی ها و غذاهای داغ تا پایان روز جراحی
عوارض جراحی دندان عقل:
- عوارض طبیعی این نوع جراحی شامل ورم صورت، درد، خشک شدن و گرفتگی فک، خونریزی و …. می باشد.
- سایر عوارض جراحی دندان عقل شامل مواردی همچون: عفونت، آسیب فک و سایر دندان ها طی جراحی، درد شدید حاصل از عفونت موسوم به حفره دهانی خشک، بی حسی لب پایین یا زبان و گرفتگی و خشکی فک می باشد. در همین راستا کلینیک تخصصی دکتر عبدالصفا شرافتی با ارائه بهترین مشاوره و کوله باری از تجربه، شما را در بهره مندی از بهترین و مناسب ترین خدمات دندانپزشکی یاری می رساند تا با کمترین عوارض جانبی، بهترین نتیجه عاید شما گردد.