همان‌طور که سرآستین یک پیراهن به خوبی دور مچ قرار می‌گیرد، بافت لثه نیز به طور محکم دندان‌ها را در بر می‌گیرد. شیار لثه را می‌توان به فضای بین لبه سرآستین و مچ تشبیه کرد؛ جایی که سرآستین نمایانگر لثه و مچ، نشان‌دهنده دندان است. آگاهی از نحوه تمیز کردن این فضا و اهمیت آن در سلامت دهان، نقش بسزایی در پیشگیری از مشکلات لثه در آینده دارد.
شیار لثه، یا سولکوس لثه
در واقع محل تلاقی دندان و لثه است؛ فضایی طبیعی که بین سطح دندان و بافت لثه اطراف آن قرار دارد. محل اتصال مینا و سمان، که در انتهای این شیار واقع شده، به اتصال محکم لثه به سطح دندان کمک می‌کند. لثه سالم، بافتی سفت، به رنگ صورتی یا قهوه‌ای و چسبیده به دندان است. عمق سه میلی‌متر یا کمتر برای شیار لثه، نشانه‌ای از سلامت آن است که توسط متخصص دندانپزشکی به صورت دوره‌ای اندازه‌گیری می‌شود.
اندازه‌گیری شیار لثه
برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های لثه، متخصص دندانپزشکی ممکن است غربالگری پریودنتال انجام دهد. در این فرآیند، از ابزاری به نام پروب پریودنتال، که خط‌کش کوچکی است، برای اندازه‌گیری عمق شیار لثه استفاده می‌شود. پروب به آرامی زیر بافت لثه قرار داده می‌شود و با فشار ملایم به محل اتصال لثه به دندان، عمق شیار را مشخص می‌کند. برای درک بهتر این موضوع، می‌توان آن را به قرار دادن انگشت زیر سرآستین تشبیه کرد.
دریچه‌ای به سوی بیماری لثه
رعایت بهداشت دهان و دندان، به ویژه مسواک زدن دقیق محل اتصال لثه به دندان و نخ دندان کشیدن بین دندان‌ها، برای پاکسازی کامل شیار لثه ضروری است. تجمع پلاک در ناحیه اتصال لثه به دندان، می‌تواند منجر به التهاب لثه (ژنژیویت) شود. خوشبختانه، ژنژیویت با رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان، قابل برگشت است. اما در صورت تداوم تجمع پلاک، التهاب می‌تواند باعث جدا شدن لثه از دندان شده و عمق شیار لثه را افزایش دهد.
این افزایش عمق، که به عنوان تشکیل پاکت پریودنتال شناخته می‌شود، نشانه‌ای اولیه از بیماری پریودنتال است. طبق تعریف موسسه ملی تحقیقات دندان و جمجمه صورت، بیماری پریودنتال با از دست دادن اتصال لثه به میزان حداقل سه میلی‌متر و عمق پاکت حداقل چهار میلی‌متر مشخص می‌شود.
متاسفانه، بیماری لثه در میان بزرگسالان شایع است؛ به طوری که نیمی از افراد بالای سی سال به پریودنتیت مبتلا هستند. عوامل خطر بیماری لثه شامل عوامل ژنتیکی، سن، مصرف برخی داروها و سابقه پزشکی است که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری نیستند. با این حال، عواملی مانند استعمال دخانیات و رژیم غذایی ناسالم، قابل کنترل و پیشگیری هستند.
حفظ سلامت لثه
تجمع و نفوذ پلاک به شیار لثه، می‌تواند عوارض جدی مانند از دست دادن دندان را به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از این آسیب، متخصص دندانپزشکی ممکن است روش‌های پیشرفته‌تری مانند جرم‌گیری عمیق یا صاف کردن سطح ریشه را برای دسترسی به نواحی زیر خط لثه توصیه کند. در موارد آسیب‌های شدیدتر ناشی از باکتری‌ها، روش‌های جراحی مانند پیوند لثه برای بهبود سلامت لثه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چه به بیماری پریودنتال مبتلا باشید و چه در معرض خطر آن قرار داشته باشید، کلید حفظ سلامت شیار لثه، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعات منظم به دندانپزشک است. روزانه دو بار با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و فضای بین دندان‌ها را با استفاده از نخ دندان، نخ آب یا سایر وسایل پاک‌کننده بین دندانی تمیز کنید. به یاد داشته باشید که پلاک و باکتری‌ها در فضای بین دندان‌ها و لثه تجمع می‌کنند. هرچه بیشتر به این ناحیه توجه کنید، لثه‌ها، دندان‌ها و لبخند شما سالم‌تر خواهند بود.
نکته مهم
این اطلاعات صرفاً جنبه آموزشی دارند و نباید جایگزین مشاوره، تشخیص یا درمان پزشکی حرفه‌ای شوند. همواره با دندانپزشک، پزشک یا سایر متخصصان واجد شرایط حوزه سلامت مشورت کنید.
منبع مقاله : colgate
